Το παιδί, το παιχνίδι και η μάθηση

Οι βασικοί στόχοι της παιδικής ηλικίας είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη, η μάθηση και το παιχνίδι. Οι μέρες χωρίς παιχνίδι είναι άδειες και χωρίς νόημα για τα μικρά παιδιά. Για τα παιδιά το παιχνίδι είναι το ίδιο ζωτικό με την τροφή. 

Το παιχνίδι για τα παιδιά είναι το πιο ισχυρό
και αποτελεσματικό εργαλείο μάθησης.

Τα παιδιά επενδύουν όλη τους την ενέργεια στο παιχνίδι απλούστατα γιατί και τα ίδια καταλαβαίνουν ότι μέσα από το παιχνίδι μαθαίνουν για τους εαυτούς τους, για τους άλλους και για το φυσικό τους κόσμο. Από τον τρόπο που αλλάζει το παιχνίδι των παιδιών καταλαβαίνουμε και τον τρόπο που αναπτύσσονται. Στο παιχνίδι φαίνονται και αναπτύσσονται η δημιουργικότητα, η κινητικότητα, η γνωστική και η συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά γνωρίζουν τον εαυτό τους, το περιβάλλον και τους ανθρώπους που ζουν γύρω τους  ξεπερνούν τους φόβους τους. Για παράδειγμα το παιχνίδι του γιατρού τα βοηθάει να ξεπεράσουν το φόβο της βελόνας και του στηθοσκοπίου. Καθώς παίζουν τα παιδιά επιλύουν προβλήματα και αλληλεπιδρούν με άλλα άτομα.

Τα παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσονται συμμετέχοντας σε διάφορα περιβάλλοντα, όπως η οικογένεια, η κοινότητα, οι παιδικοί σταθμοί, οι παιδότοποι κλπ. Κάθε ένα από αυτά τα περιβάλλοντα έχει τη δική του σπουδαιότητα και επιρροή στην ανάπτυξη και στη μάθηση των παιδιών.

Ωστόσο το παιχνίδι για τα παιδιά αποτελεί μια παγκόσμια και αναμφισβήτητη σταθερά και χαρακτηριστικό γνώρισμα της παιδικότητας σε κάθε σημείο του κόσμου.

Όταν τα παιδιά αφήνονται να αναπτυχθούν μόνα τους μέσα από το παιχνίδι:

1)      Αναπτύσσονται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τους ρυθμούς που υπαγορεύει η ηλικία τους και η συναισθηματική, η πνευματική και η κοινωνική τους υπόσταση.

2)      Ανακαλύπτουν τον κόσμο χρησιμοποιώντας τις δικές τους φυσικές δυνάμεις, χωρίς πιέσεις και εξαναγκασμούς, αποκτώντας αυτοπεποίθηση.

3)      Μαθαίνουν τη ζωή παίζοντας και επιλέγουν αυτά τα ίδια τους συμμάχους τους σε αυτό το παιχνίδι. Καθοδηγούνται από τις δικές τους ανάγκες και κάνουν αυτό ακριβώς που ξέρουν καλύτερα από κάθε τι άλλο: να παίζουν.

Το παιχνίδι για τα παιδιά είναι το πιο ισχυρό και αποτελεσματικό εργαλείο μάθησης.

ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ, ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ 

Ο ρόλος της οικογένειας στη διαδικασία ολοκλήρωσης της προσωπικότητας του παιδιού είναι ιδιαίτερα σημαντικός και φυσικά ο ρόλος των γονέων στην ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού για παιχνίδι είναι καθοριστικός. Οι γονείς εύκολα ανακαλύπτουν ότι το να παίζουν με τα παιδιά τους είναι διασκεδαστικό και χρήσιμο. είναι ένας εύκολος και πολύ αποδοτικός τρόπος να μάθουν τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες και τις ανησυχίες των παιδιών τους. Μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάγκη των παιδιών για παιχνίδι όταν:

·        Παίζουν μαζί τους.

·        Προσθέτουν φαντασία και στοιχεία του παιχνιδιού σε καθημερινές καταστάσεις.

·        Δημιουργούν ευκαιρίες για παιχνίδι

·        Πηγαίνουν τα παιδιά σε μέρη  όπου θα μπορούν να γνωρίσουν πρόσωπα και πράγματα διαφορετικά από αυτά που γνωρίζουν στο σπίτι ή στο νηπιαγωγείο.

  Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι το παιχνίδι δεν αποτελεί δραστηριότητα που έρχεται σε αντίθεση με τη μάθηση. Αντίθετα το παιχνίδι ως φυσική δραστηριότητα των παιδιών αυτή της ηλικίας προσφέρει τις ίδιες ευκαιρίες για να μάθουν όπως όλες οι άλλες παιδικές δραστηριότητες. Οι δεξιότητες του κάθε παιδιού αναπτύσσονται καθώς αυτό δημιουργεί το δικό του γνωστικό υπόβαθρο, κυρίως μέσα από δραστηριότητες αλληλεπίδρασης, μεταξύ των οποίων κυρίαρχη θέση έχει το παιχνίδι. 

Η επιρροή των γονέων σε κάθε στάδιο παιχνιδιού που περνούν τα παιδιά είναι πολύ σημαντική. Η συμμετοχή, σε λογικά πλαίσια, των γονέων στο παιχνίδι των παιδιών είναι σημαντική, γιατί:

1.      Αντιλαμβάνονται τι παίζει κάθε φορά το παιδί, πώς αντιμετωπίζει το παιχνίδι, πώς χειρίζεται τα υλικά και πώς τα συνδυάζει.

2.      Αντιλαμβάνονται πώς το παιδί πηγαίνει από το ένα παιχνίδι στο άλλο, πού συναντά δυσκολίες, πώς τις αντιπαρέρχεται.

3.      Αντιλαμβάνονται την αξία που έχει το παιχνίδι για το παιδί και την αξία που έχει το κάθε αντικείμενο.

 

Οι γονείς θα πρέπει να έχουν πάντα υπόψη τα εξής:

 

·        Το παιχνίδι των παιδιών εξαρτάται από τις ανάγκες, τις σκέψεις και τις ευαισθησίες που εξωτερικεύουν σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές.

·        Η μεγαλύτερη ένδειξη σεβασμού των γονέων προς το παιχνίδι των παιδιών είναι να προσφέρουν παιχνίδια και χρόνο για παιχνίδι.

 

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν στο παιχνίδι των παιδιών

 

Οι γονείς πρέπει όχι μόνο να βοηθούν τα παιδιά στο παιχνίδι τους, αλλά και να τα παρακινούν, δηλαδή:

·        Να δημιουργήσουν ένα χώρο στο σπίτι και να τον εξοπλίσουν με παιχνίδια.

·        Κατά τη διάρκεια της ημέρας καλό θα ήταν να βρίσκουν χρόνο για να παρατηρούν το παιχνίδι του παιδιού.

·        Μετά το νηπιαγωγείο και κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου καλό θα είναι να παρέχουν ευκαιρίες στο παιδί να παίζει σε υπαίθριους χώρους.

·        Καλό θα είναι να εξηγούν στο παιδί ότι το παιχνίδι είναι σημαντικό για όλους.

·        Καλό θα είναι να συμμετέχουν και οι ίδιοι σε κάποια από τα συμβολικά παιχνίδια που καταστρώνει το παιδί, ως ισότιμοι παίχτες.

·        Δεν πρέπει να ξεχνούν να υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα του παιδιού.

Κατερίνα Παπακίπη

Νηπιαγωγός, Προνηπιακού Τμήματος

του Παιδικού Σταθμού ''αστεράκια''